Алматы қаласындағы туберкулезге қарсы қызметінің тарихы

Алматы қаласы Қоғамдық денсаулық сақтау басқармасы «Фтизиопульмонология орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы коммуналдық мемлекеттік кәсіпорны Алматы қаласы әкімдігінің 29.06.2018 жылғы № 2/322 қаулысына сәйкес Ауданаралық туберкулезге қарсы диспансері, Алматы қаласы ДСБ «Фтизиопульмонология орталығы» ШЖҚ КМК (бұдан әрі ФО) болып өзгертілді және өз қызметін ұйымдастырушылық-әдістемелік басшылығымен жүзеге асырады.

Алматы. 2014 жылдың 7 қазанынан бастап медициналық ұйымды жоғары санатты дәрігер – фтизиатр, Қоғамдық денсаулық сақтау магистрі, Алматы қ. ДДСҰ бас штаттан тыс фтизиатры Жанар Әділханқызы Сапиева басқарады. ФО 2 (екі) корпустан тұрады, қазіргі уақытта 160 төсекке орналастырылған (Алматы қаласы, Дегдар көшесі, 45 мекен-жайы бойынша тәулік бойы жұмыс істейді).

ФО-да 4 өкпе-терапия бөлімшесі бар №3, 4, №5, №6 көп және кең дәріге төзімді туберкулезбен ауыратын науқастарды емдеу үшін (бұдан әрі – М/ШЛУ ТБ), туберкулездің сезімтал түрімен ауыратын жаңа және қайталама науқастарды емдеуге арналған 2 өкпе-терапиялық бөлімше. Сондай - ақ жансақтау бөлімі және қарқынды терапия бөлімшесі (бұдан әрі-ЖжҚТБ) бар. ЖжҚТ бөлімшесі 6 төсекке есептелген (инфекциялық мәртебесі бойынша бөлу: МБТ(+) науқастарға арналған 3 төсек және МБТ (-) науқастарға арналған 3 төсек, яғни 2 және 3 қабатта бөлек орналастырылған 2 пост).

Парклиникалық бөлімдер: КДЗ бактериологиялық бөлімшесі ФО-ның үшінші қабатында орналасқан, стационарды жобалау кезінде санитарлық қызметтермен бекітілген үй-жайлармен ұсынылған. Зертхана ҚТБ+ (қышқылға төзімді бактериалар) науқасты анықтау үшін тек бактериоскопиялық зерттеулер жүргізеді, мәдени және генетикалық-молекулярлық зерттеулер үшін патологиялық материал ОБК (орталық биокомпьютер) тасымалданады. Зертхана үй-жайлары «таза және лас» аймақтарға бөлінген, санитарлық бақылау пункті арқылы қызметкерлер үшін жеке кіреберіс бар. Патологиялық материал арнайы терезе арқылы енеді. Зертхана жұмыс істеп тұрған желдету жүйесімен жабдықталған. Алматы қаласы Гончарная 21а мекенжайы бойынша Орталықтандырылған бактериологиялық зертхана (ОБЗ) туберкулезбен ауыратын науқастарға бактериологиялық зерттеулер мен генетикалық-молекулярлық зерттеулерді (бактериологиялық: микроскопия, культура және ДСТ, G-xpert, Haintest, BAKTEK экспресс әдістері) жүргізеді. ФО Алматы қаласы үшін ТБ және БДТ анықтау бойынша клиникалық-рентгенологиялық, сондай-ақ диагностиканың қосымша әдістерін (компьютерлік томограмма, бронхоскопия) жүргізеді. Фтизиопульмонология орталығы Алматы қаласының қоғамдық денсаулық сақтау басқармасы фтизиопульмонология бойынша стационарлық және консультативтік-диагностикалық көмек көрсетеді. Фтизиопульмонологиялық орталық медициналық қызметті мыналар негізінде жүзеге асырады: 1) Алматы қаласы әкімдігінің «Алматы қаласының Кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық даму басқармасы» КММ 2018 жылғы 02 қазандағы № 18018101 лицензия және оған № № қосымшалар. 001, № 002, № 003, № 004, № 005, № 006, № 007, № 008, № 009, 02.10.2018 ж., № 010, 01 ж. /13/2020. 2) Алматы қаласы әкімдігінің «Алматы қаласы Кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық даму басқармасы» КММ берген 03.10.2018 жылғы № 18018205 фармацевтикалық қызметке лицензия және 03.18.2018 ж. № 001 қосымша. 3) «Алматы қаласы әкімдігінің «Алматы қаласының Кәсіпкерлік және индустриялық-инновациялық даму басқармасы» мемлекеттік мекемесімен берілген есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымы саласындағы қызметке 03.10.2018 жылғы № 18018206 лицензия. қалалық және 03.10.2018 ж. № 001 қосымшасы, 2020 жылы коронавирустық пандемия басталғанда алғашқы медициналық ұйымдардың бірі коронавирустық инфекциямен ауыратын науқастарға стационарлық көмек көрсете бастады. С 13 февраля 2020 года было развернуто 300 провизорных коек для контактных лиц, прибывших из Китайской Народной Республики и лиц, из близкого контакта с КВИ. С 12 апреля по 10 сентября 2020 года было развернуто 200 коек для больных короновирусной инфекцией и с 23 декабря 2020 года до конца 2021 года также оказывал, стационарную помощь больным короновирусной инфекцией. 2020 жылдың 13 ақпанынан бастап Қытай Халық Республикасынан келген және КВИ-мен тығыз байланыста болған адамдар үшін 300 провизорлық төсек орналастырылды. 2020 жылдың 12 сәуірінен 10 қыркүйегіне дейін короновирустық инфекциямен ауыратын науқастарға арналған 200 төсек-орын орналастырылды және 2020 жылдың 23 желтоқсанынан 2021 жылдың соңына дейін короновирустық инфекциямен ауыратын науқастарға стационарлық көмек көрсетті.                      Сондай-ақ 2021 жылы халыққа пульмонологиялық көмек көрсетуге МӘМС және МӘМС аясында алғаш рет мемлекеттік тапсырыс қабылданып, 8 төсек орналастырылды. 2022 жылдан бастап пульмонологиялық көмек көрсетуді жалғастыру және пульмонология және фтизиатрия профильдері бойынша оңалту көмегін енгізу жоспарлануда. Туберкулезге қарсы қызметті дамыту кезеңдерінің шығуына байланысты Алматы қаласы әкімдігінің 2016 жылғы 31 тамыздағы «Алматы қаласының Денсаулық сақтау субъектілерін қайта ұйымдастырудың кейбір мәселелері туралы» №3/421 Қаулысы «Түрксіб ауданының ҚТБҚД» ШЖҚ МКК және «Медеу ауданының ҚТБҚД» ШЖҚ МКК «Ауданаралық туберкулезге қарсы диспансер» ШЖҚ МКК ведомствосына өтті. Түрксіб ауданының туберкулезге қарсы диспансері: 1963-1993 жж 1963 ж. 1 тамызда Алматы қаласында 300 төсектік 1-ші қалалық туберкулез ауруханасы ашылды: Алтай-1 ықшамауданы, 19а үй. Алғаш бас дәрігер болып Савранский Михаил Исаевич тағайындалды. 1993 жылғы № 461 бұйрық негізінде 1-ші қалалық туберкулез ауруханасы 180 төсектік орын болды. «Октябрь ауданының туберкулезге қарсы диспансері» ММ болып өзгертілді, содан кейін мәслихаттың 14.12.1995 ж.VIII сессиясының Қаулысы негізінде мекеме «Түрксіб ауданының туберкулезге қарсы диспансері» ММ болып өзгертілді (ГУЗ 12.12.1995 ж. № 92 бұйрығы).

1993 – 2003жж – диспансерді Перзадаева Құттығыз Әбсаттарқызы басқарды.

 2003 - 2006жж. - А. А. Жангереев басқарды.

 2006 - 2014 жылға дейін диспансерді жоғары санатты денсаулық сақтауды ұйымдастырушы, жоғары санатты дәрігер (фтизиатр және кеуде хирургі) Дариға Әбілдақұлқызы Сабазова басқарды.

4.09.2014 жылдан бастап 2016 жылдың қазан айына дейін туберкулезге қарсы диспансерді фтизиатр дәрігер Момункулова Жазира Байболатқызы басқарды.

2. Медеу ауданының туберкулезге қарсы диспансері Бекхожин көшесі, 9 үйде орналасты: 1963-1970 жж. Жаңадан ұйымдастырылған туберкулезге қарсы диспансердің бірінші бас дәрігері болып Ш. М. Көшербаев тағайындалды.

1970-1978 жылдары диспансерді Инесса Михайлқызы Рязанцева басқарды.

1978-1980 жылдары диспансерді Насипа Кабдрашиқызы Хамметова басқарды

1981-1992 жылдары Умсынай Тайтөріқызы Кадырханова басқарды.

1992-2003 жылдары Зира Дүйсенбайқызы Сарымбетова.

2003- 2011жж. Айжан Кабесқызы Доскалиева, 2012 – 2013жж Гульбарам Тажіғұлқызы Утепкалиева. 2013 – 2015жж. Корликаш Нурахметқызы Молдахметова. 2015 – 2016жж. - Саулет Тәңірбергенқызы Қыдырбекова.

3. Ауэзовского аудандық туберкулезге қарсы диспансердің мекенжайы: Навои көш, 94үй.

1975-1981жж. Жаңадан ұйымдастырылған диспансердің бірінші бас дәрігері болып Үмсынай Тайторынқызы Қадырханова тағайындалды. 

1981-1984 жылдары диспансерді Сейіт Төлегенұлы Төлегенов басқарды.

1984 - 1996 жж. диспансерді Зулхарнай Кенжеұлы Тойбазаров басқарды

1996 ж диспансерді Кульбаршын Сейтешқызы Карбаева, 1996 – 2003жж. диспансерді возглавлял к.м.н. Марат Габдуллаұлы Елеманов, 11.07.2003 - 2016гг қазан айына дейін, врач-фтизиатр - организатор Токтасын Мұқанұлы Көккозов басқарды. 

            4.Жетісу ауданының туберкулезге қарсы қалалық диспансері: ул. 2-ші Гончарная көшесі, 21а үй, 1989 жылдан бастап жұмыс істейді, диспансерді Т.О. Омаров 2004 жылға дейін басқарды. 2004 жылдан 2014 жылға дейін диспансерді м.ғ. к. Мұқашев Нұрлан Раймқұлов басқарды. 2010 жылғы 28 желтоқсанда 260 төсектік стационар орналастырылған 2-ші Остроумов көшесі, 45 мекенжайы бойынша ауданаралық туберкулезге қарсы диспансердің құрылысы аяқталды, 2011 жылғы ақпанда пайдалануға берілді, Н.Р. Мұқышев басшы болды.

2015 жылдың ақпан айынан бастап «Ауданаралық туберкулезге қарсы диспансер» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны, шаруашылық жүргізу құқығындағы коммуналдық кәсіпорын (бұдан әрі – ШЖҚ МКК) ретінде қайта тіркелді. ШЖҚ «Ауданаралық туберкулезге қарсы диспансер» МКК туберкулезбен ауыратын науқастарға стационарлық және стационарды алмастыратын көмек беруші. Алматы қаласының тұрғындарына қызмет көрсетіп, аудандық туберкулезге қарсы диспансерлер бағыты бойынша госпитализациялау бюросының порталы арқылы жоспарлы түрде қызмет көрсетті. 2015 жылғы 29-31 қазанда АТБҚД-да аккредиттеу рәсімі жүргізілді. Сыртқы бағалау нәтижесі бойынша және аккредиттеу комиссиясының шешімімен, 2015 жылғы 20 қарашадағы 1286 бұйрықпен  АТБҚД 1-ші санат беріле отырып, 3 жылға аккредиттелген деп танылды. ҚР ДСМ 25.12.2017 жылғы № 150 бұйрығын орындау үшін туберкулез бойынша Жол картасы және Алматы қ.ДСБ 2018 жылғы 13 қарашадағы №212 бұйрығы бойынша интеграциялық жұмыстар жүргізіліп, учаскелік фтизиатрлардың штаттары МСАК-ке берілді. Алматы қаласы әкімдігінің 29.06.2018 жылғы №2/322 қаулысымен  Алматы қаласы Денсаулық сақтау басқармасының «Ауданаралық туберкулезге қарсы диспансері» шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорнын, Алматы қаласы Денсаулық сақтау басқармасының шаруашылық жүргізу құқығындағы «Фтизиопульмонология» коммуналдық мемлекеттік кәсіпорны деп қайта атау берілді.  Осы кезеңде орталық Алматы қаласының туберкулезбен ауыратын науқастарға стационарлық көмек көрсету бойынша қала тұрғындарына қызмет көрсетеді және фтизиопульмонология бойынша консультациялық-диагностикалық көмек көрсетеді. Алматы қ. фтизиопульмонология орталығының үш бөлек орналасқан ғимараты бар:

1-ші ғимараты Түрксіб ауданы, 2-ші Дегдар көшесі, 45үйде 160 төсектік стационар орналасқан. Әкімшілік-шаруашылық бөлімі, клиникалық-диагностикалық зертхана, Функционалдық диагностика бөлімшесі, рентгенологиялық бөлімше.

2-ші ғимараттың мекенжайы: Жетісу ауданы, 2-ші Гончарная көшесі, 21а үйі. Алматы қ. мамандандырылған медициналық зертхана (ММЗ), бактериологиялық зерттеулер (микроскопия, туберкулезге себу және ДТТ) және гендік-молекулалық зерттеулер                      (G-xpert, Hain-test, BAKTEK, BIONER экспресс әдістері), бухгалтерия, кадрлар бөлімі, дәріхана, консультациялық-диагностикалық бөлімі орналасқан.

3-ші ғимараттың мекенжайы: Турксибский ауданы, Алтай-1 ы/ауданы, 19а үйде орналасқан, мұнда мәжбүрлеп емдеуге арналған 6 төсектік бөлімше, ұйымдастыру –әдістемелік бөлімі және мұрағат орналастырылған. Параклиникалық бөлімшелер: ФО ММЗ және КДЗ бактериологиялық бөлімі (Дегдар көшесі, 45) мекеменің үшінші қабатында орналасқан, санитарлық қызметтерге сәйкес бекітілген үй-жайлармен ұсынылған. Зертхана туберкулез микобактерияларын (ҚТБ) анықтау бойынша тек бактериоскопиялық зерттеулер жүргізеді, культуралық және гендік-молекулалық зерттеулер үшін патологиялық материал 2-ші Гончарная 21а көшесі бойынша ММЗ тасымалданады. Зертхана үй-жайлары «таза және лас» аймақтарға бөлінген, жуынатын бөлме арқылы өтетеін, қызметкерлер үшін жеке кіреберісі бар. Патологиялық материал арнайы терезе арқылы келеді. Зертхана жұмыс істейтін желдету жүйесімен жабдықталған.  ФО-да туберкулезге және дәріге төзімді туберкулезді анықтау бойынша клиникалық-рентгенологиялық, сондай-ақ диагностиканың қосымша әдістерін (компьютерлік томограмма, бронхоскопия) жүргізеді.

.