«Халық денсаулығы –бұл Қазақстанның өзінің стратегиялық

мақсаттарына жетудегі жетістігінің ажырамас бөлігі»

 

Қазіргі уақытта денсаулық сақтауды дамыту институциялық жүйені  қайта құру, кадрлық әлеуетті дамыту, сапалы медициналық қызметтерді ұсыну кезеңіне өтуде.

 

Аурулардың алдын алу және салауатты өмір салтын насихаттау басым бағытқа айналуда.

 

Денсаулық сақтау жүйесін біріктіру,жаңа сапаны, жүйелі қайта құруларды, оның ішінде мейірбике қызметіндегіжұмысты ұйымдастырудың жаңа тәсілін талап етеді.

 

Мейірбикелік көмек сапасын басқару - бұл мейірбикелік іс-әрекеттің ұйымдастырушылары мен жетекшілерінің өзекті мәселесі, ол бүгінгі күні мейірбикелер қызметінің негізгі көрінісін анықтайды:

• Басшылықтың заманауи стилін қолдану арқылы мейірбикелік персоналды басқарудың тиімді әдістерін енгізу
• Мейірбике қызметтерін жаңғырту
• Мейіргер және кіші медициналық персоналдың еңбегін ұйымдастыру деңгейін жетілдіру
• Кадрлық әлеуеттің жинақталуы мен тұрақтылығын жақсарту
• Ұжымдық корпоративтік мәдениетті қалыптастыру
• Орта буын мамандарының құзыреттілігі мен беделін арттыру

 

Бұл міндеттерді шешудегі негізгі рөл мейірбикелік қызметтердің басшыларына беріледі. Денсаулық сақтау ұйымының мейірбике қызметкерлерінің қызметін сәтті жүзеге асыру үшін бас медбике төрт негізгі міндетті орындауы керек:

- Жоспарлау

- Қызметті ұйымдастыру

- Қызметті бақылау

- Кадрлармен жұмыс

 

Орта медициналық персоналдың қызметін жетілдіру, үйлестіру және талдау үшін Мейірбикелер кеңесі ұйымдастырылды

 

Мейірбикелер Кеңесінің негізгі міндеті ҚР-да мейірбике ісін дамыту Бағдарламасын іске асыру бойынша іс-шаралар өткізу болып табылады

 

Мейірбикелеркеңесінің негізгі міндеттері мен функциялары:

• Медбикелер мен кіші қызметкерлер арасында адал еңбек, пациенттің өмірі мен жеке басын құрметтеу, этика және деонтология ережелерін сақтау бойынша тәрбие жұмысы
• Тәлімгерлікті ұйымдастыру бойынша педагогикалық жұмыс
• кадрларды даярлауды ұйымдастыру, олардың жақын мамандықтарды игеруге деген ынтасын дамыту
• жұмыстың жаңа нормалары мен әдістерін насихаттау және меңгеру бойынша іс-шаралар өткізу
• жұмыс эстетикасын және жұмыс орындарын дұрыс ұйымдастыруды қамтамасыз ету
• Медбикелердің денсаулық сақтау саласындағы білімін, оның ішінде салауатты өмір салты туралы, қоғамның назарын аурулардың басымдықтарынан денсаулықтың басымдықтарына ауыстырумен бақылау.
• Медициналық қызмет көрсетудің жоғары мәдениетін және мейірбике қызметкерлерін оқытуды қамтамасыз ету.
• Орта және кіші медицина қызметкерлерінің жоғары корпоративті мәдениетін, сапасы мен жауапкершілігін қалыптастыру және қолдау

 

Емдеу мекемелерін басқарудың стандарты болуы мүмкін емес, басшының міндеті — халыққа сапалы медициналық көмек көрсету үшін заманауи білімді қолдана отырып, жұмысты ұйымдастыруға шығармашылықпен қарау.

 

ДДҰ туберкулез өліммен аяқталатын жұқпалы аурулардың бірі болып қала беретіндігін атап өтті. Туберкулез - бұл халықтың денсаулығына ең ауқымды қатерлердің бірі және әлемдік төтенше жағдай. Оны шешу үшін денсаулық сақтау саласының, мемлекеттің, қоғамның күш-жігерін біріктіріп, орасан зор қаражатты туберкулезге қарсы күреске бағыттау қажет.

 

Қазақстан Республикасында туберкулезбен күресу бірінші кезектегі міндеттердің бірі болып табылады. Ұлттық туберкулезге қарсы күрес бағдарламасының тиімділігін күшейту мақсатында «Қазақстан Республикасында туберкулезбен күресудің 2014 - 2020 жылдарға арналған кешенді жоспары»

 

Медицина қызметкерлері үшін маңызды міндет - туберкулезге қарсы үгіт-насихат пен медициналық білім берудің сапасын арттыру.

 

Кеңестік кезіндегіденсаулық сақтаудың қалыптасуының басында-ақ Н.А.Семашко: «... санитарлық мәдениет болмаса, ешқандай мәдениет болмайды, денсаулық білімі болмаса, ешқандай мемлекеттің мықты негізі болмайды», - деп мәлімдеді.

 

Санитарлық-ағарту жұмыстарын жүргізуде және пациенттерді оқытуда шешуші рөл НAM-ға тиесілі: туберкулезге қарсы мекемелердің медбикелері. Пациенттермен басқаларға қарағанда көбірек уақыт бөле отырып, олардың беделі мен сенімін пайдалана отырып, біз оларға дәрігердің нұсқауларын қатаң сақтаудың маңыздылығын жеткізе аламыз. Осылайша, біз пациенттердің емделуін қамтамасыз етеміз, көптеген дәрілерге төзімді туберкулездің жаңа жағдайларының пайда болуына жол бермейміз, АИТВ / туберкулезге қарсы инфекцияның дамуын болдырмаймыз. Туберкулезге қарсы мекемелерде пациенттерді оқытудың «Пациенттік мектеп» арнайы бағдарламасы бар.

 

Ондағы мақсат емделушілерді стационарлық жағдайда 2 айдан 4 айға дейін емделудің қарқынды кезеңінде оқытуға қосу. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ауруды бақылау бағдарламаларының маңызды компоненті болып табылады. Науқас пен оның туыстарына ауру, емделу мүмкіндігі және емделу шарттары, аурудың басқаларға қауіптілігі, есірткіге төзімділіктің даму қаупі, санитарлық-гигиеналық мінез-құлық ережелері туралы хабарлау керек. Халық аурудың алдын алуда салауатты өмір салтының маңыздылығын білуі керек. 

 

Туберкулезге қарсы мекемелердің медбикесі осы ауруға қарсы күресте маңызды рөл атқарады. Көбірек ақпарат алса және түсінсе ол өз емін басқара алатын ықтималдығы жоғары,ол өз емін басқара алады, оған тағайындалған препараттарды уақытында қабылдайды.Науқастың білімі неғұрлым жоғары болса, оның жұқтыру қаупімен байланысты мінез-құлқын өзгерту мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады,оның денсаулығы үшін ғана емес, сонымен бірге айналасындағы адамдардың (туыстары, достары, ЕМ қызметкерлері, қоғам) денсаулығы үшін жауапкершілігі аз және соғұрлым жоғары.

 

Бүкіл әлемде мейірбике ісіндегі инновациялық қызмет науқастарға күтім жасау сапасын арттыруға бағытталған күнделікті практиканың негізі ретінде қарастырылады. Мейірбикелік инновация Денсаулық сақтау жүйесін дамытудың негізгі көзі болып табылады, өйткені медбикелер барлық медициналық мекемелерде, пациенттердің, отбасылардың, қауымдастықтардың барлық түрлерімен жұмыс істейді, Денсаулық сақтау жүйесінің қызметкерлерімен де, басқа салалардың мамандарымен де өзара әрекеттеседі.

 

Медбикелер дәрігердің өкілеттігін мейірбикеге беру кезінде,дәрігерлерге өте құнды көмек көрсетеді. 

 

Пациенттерді күту сапасы едәуір жақсарады, дәрігер пациентті мұқият қарау үшін, пациентпен диалог құруға, оның туыстарымен түсіндіру жұмыстарына қосымша бос уақыт босатады.

 

Туберкулездің эпидемиологиясы, алдын-алу, емдеу және тексеру, уақтылы диагностиканы ұйымдастыру саласындағы білімі бар, есеп беру құжаттарын сауатты рәсімдей алатын медбике дәрігердің кейбір өкілеттіктерін өзіне бере алады.

 

Қазіргі жағдайда, біздің еліміздің денсаулық сақтау саласын реформалау басталған кезде, реформаланған денсаулық сақтау мекемелерінде, шешілетін жаңа күрделі мәселелерге сәйкес емдеу-профилактикалық мекемелердің мейірбикелерінің жұмысын ұйымдастыру бойынша міндеттері өлшеусіз артып келеді.

 

Медбикелер қызметінің сапасы мен тиімділігін арттыру заманауй  ғылымды пайдалану негізінде ғана мүмкін болады. Өзінің білімі, дағдылары, озық тәжірибесі.

 

Сонымен, фтизиопульмонология орталығында  жедел жәрдем бөлімінің медбикелері құжаттаманы біріздендіреді:

• ҚР ДСМ 2011 жылғы 4 қарашадағы № 786 бұйрығына сәйкес "тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі шеңберінде" медициналық көмек көрсетуге арналған шартты ресімдейді
• Науқастың емделуге ақпараттандырылған келісімі
• Науқастың туберкулезге қарсы стационарда болуына келісу парағы

 

Стационарлық науқастың медициналық картасы (003/у нысаны) белгілі бір тәртіп бойынша ресімделеді:

—  Бастапқы бет,

— Ауырсынуды бағалау парағы,

—  Төмендеу қаупін бағалау парағы,

—  Тексеру парағы,

—  Қабылдау бөлімі дәрігерінің / кезекші дәрігердің алғашқы тексеру парағы,

—  Қабылдау бөлімінің дәрігерінің жазуға арналған парағы,

—  Емдеуші дәрігер науқастың күнделігін жүргізуге арналған парағы,

—  Шығарылған стационарлық науқастың статистикалық картасы

 

Стационарлық медбикелер дәрігерлердің кейбір міндеттерін өздеріне алды:

—   "Туберкулезбен ауыратын науқастың медициналық картасы" ТБ 01 толтыру, онда науқас туралы ақпаратты, тіркеу нөмірін, емнің басталған күнін, емдеу схемасын, емнің аяқталған күнін, әлеуметтік-кәсіптік мәртебесін, туберкулездің локализациясы мен нысанын, ОДКК қорытындысын, емдеу туралы ақпаратты, зертханалық зерттеулердің нәтижелерін, науқастың ТБЕ жүргізу парағын, емдеу нәтижелерін толтыру қажет.

—  ТБ 01-4 санатты толтыру " 4 санатты туберкулезбен ауыратын науқастың медициналық картасы"

 —  Бактериограмманы толтыру (жинақталу, себу, туберкулезге қарсы препараттарға сезімталдықты анықтау)

— ТБ 05/Е нысанын толтыру - туберкулез микобактерияларына қақырықты микроскопиялық зерттеуге жіберу

— ТБ 06/у нысанын толтыру - туберкулез микобактериялары дақылдарын егуге жіберу

 

Хирургия бөлімі мен жансақтау бөлімінің медбикелері медициналық процедураларды орындайды:

— несеп катетерлерін, асқазан зондтарын қою

— күрделі таңу, тігістерді алу

 

Клиникалық-диагностикалық зертханалардың лаборанттары дәрігердің функцияларын орындайды:

— коагулограмма

— қанның биохимиялық талдауы

 

Орта медициналық қызметкерлердің тиімді жұмысын қамтамасыз етудің маңызды факторы - олардың біліктілігін үнемі арттыру үшін жағдай жасау, өзіндік дайындыққа, аттестаттау және сертификаттау, сондай-ақ, үздік және перспективалы қызметкерлерді медициналық мекемелердегі Мейірбике ісі үшін басшылар мен басқа да маңызды лауазымдарға тағайындау үшін кадрлар резервіне қосу.

 

«Здоровье народа –

это неотъемлемая  составляющая успеха Казахстана в достижении своих стратегических целей»

 

В настоящее время развитие здравоохранения вступает в этап институционных преобразований, развития кадрового потенциала, предоставления качественных медицинских услуг.

Приоритетом становится профилактика  заболеваний и формирование здорового образа жизни.

Интеграция системы здравоохранения требует нового подхода к организации  работы, качественных системных преобразований, в том  числе,  в сестринской службе.

Управление качеством  сестринской помощи  — актуальная проблема организаторов и руководителей сестринской практики, которая  сегодня определяет основные аспекты деятельности медицинских сестер:

• Внедрение эффективных методов управления сестринским персоналом путем использования современного стиля руководства
• Модернизации сестринских служб
• Совершенствования уровня организации труда сестринского и младшего медицинского персонала
• Улучшения укомплектованности и стабильности кадрового потенциала
• Формирование коллективной корпоративной культуры
• Повышение компетентности и престижности работы специалистов среднего звена

Основная  роль  в решении этих задач отводится руководителям сестринских служб. Для успешного осуществления деятельности сестринского  персонала организации здравоохранения главная медсестра должна выполнять четыре основные функции:

— Планирование

— Организация деятельности

— Контроль деятельности

— Работа с кадрами

Для совершенствования, координации и анализа деятельности среднего медицинского персонала организован  Совет сестер

Основной задачей Совета сестер  является проведение мероприятий по реализации Программы развития сестринского дела в РК

Основными задачами и функциями Совета сестер являются:

• Воспитательная работа среди сестер и младшего персонала по добросовестному отношению к труду, уважению к жизни и личности пациента, соблюдению правил этики и деонтологии
• Педагогическая работа по организации наставничества
• Организация подготовки резерва кадров, развивая их мотивацию по освоению смежных специальностей
• Проведению мероприятий по пропаганде и освоению новых норм и методов работы
• Обеспечение эстетики труда и правильной организации рабочих мест
• Контроль проведения медицинскими сестрами санитарного просвещения, в том числе о здоровом образе жизни, с переносом акцентов общества с приоритетов болезни на приоритет здоровья.
• Обеспечение высокой культуры оказания медицинской услуги и обучение этому сестринского персонала.
• Формирование и поддержание высокой корпоративной культуры, качества и ответственности средних и младших медицинских работников

Эталона управления ЛПУ быть не может, задача руководителя — творчески подойти к организации работы, используя современные знания для обеспечения качественной медицинской помощи населению.

 

ВОЗ отмечает, что  туберкулез,  по-прежнему,   входит  в число инфекционных болезней,  уносящих наибольшее число жизней. Туберкулез представляет собой одну из серьезнейших угроз здравоохранения в мировом масштабе, является глобальной проблемой чрезвычайного характера. Для ее решения необходимо объединить  усилия здравоохранения, государства, общества, направить  колоссальные средства на борьбу с туберкулезом.

 

В Республике Казахстан борьба с туберкулезом является одной из приоритетных задач.  С целью усиления эффективности Национальной Программы борьбы с туберкулезом разработан «Комплексный План борьбы с туберкулезом в РК на 2014 — 2020 годы»

 

Перед медицинскими работниками стоит важная задача – повысить  качество противотуберкулезной пропаганды и санитарного просвещения.

 

Еще на заре  становления советского здравоохранения Н.А.Семашко утверждал: «… без санитарной культуры не может быть культуры вообще, без санитарного просвещения не может быть прочного фундамента любого государства».

 

Решающая роль в проведении санитарно-просветительской работы, обучения пациентов принадлежит НАМ: медицинским сестрам противотуберкулезных учреждений.  Проводя  с пациентами  больше времени, чем кто бы то ни  был, пользуясь  у них авторитетом и доверием,  мы способны  донести до них всю важность неукоснительного соблюдения указаний врача. Таким образом,  мы обеспечиваем излечение пациентов, предотвращая появление новых случаев ТБ с множественной лекарственной устойчивостью, препятствуем  развитию коинфицирования  ВИЧ/ТБ. В  противотуберкулезных учреждениях существует специальная программа обучения пациентов «Школа пациента».

 

Идея  состоит  в том,  чтобы включить пациентов в обучение во время  интенсивной  фазы лечения, находящихся  в стационарных условиях 2 — 4 месяца. Санитарно-просветительская работа является важнейшим компонентом программ по контролю над заболеванием. Больной  и его родственники должны  быть информированы о заболевании, шансах быть излеченным и условиях излечения, опасности  заболевания для окружающих, опасности развития лекарственной устойчивости,  санитарно-гигиенических  правилах  поведения. Население  должно иметь  представление о значении  здорового образа жизни для предупреждения заболевания.

 

Медсестра  противотуберкулезных учреждений играет  жизненно важную роль в борьбе  против  этого заболевания. Чем больше  информации получает и понимает  пациент, тем больше вероятность, что он сможет  контролировать собственное лечение, вовремя получать и принимать приписанные ему препараты. Чем выше знания пациента, тем больше шансов для изменения его поведения, связанного с риском заражения,  на менее рискованное и тем выше его  ответственность не только  за свое здоровье, но и здоровье окружающих людей (родных,  друзей, персонала ЛУ, общества).

 

Чем выше знания наших пациентов, тем больше гарантии для правильного поведения и ответственности за свое здоровье и здоровье окружающих.

 

Во всем мире  инновационная  деятельность в сестринском деле  рассматривается, как основа ежедневной практики, направленная на повышение качества ухода за пациентами.  Сестринские инновации – основной источник развития  систем  здравоохранения, так как медицинские сестры работают во всех медицинских учреждениях, со всеми типами пациентов, семей, сообществ, взаимодействуя, как с работниками системы здравоохранения, так и со специалистами других отраслей.

 

Весьма ценную помощь медицинские сестры оказывают врачам  при делегировании полномочий врача на медсестру.

 

Качества обслуживания пациента  значительно  улучшается, у врача высвобождается  дополнительное свободное время на более внимательное обследование пациента, на диалог с пациентом, на разъяснительную работу с пациентом, его родственниками.

 

Медицинская сестра, владеющая знаниями в области эпидемиологии, профилактики,  лечения и обследования туберкулеза, организации своевременной диагностики,  умеющая грамотно оформлять  учетно-отчетную документацию, способна делегировать на себя некоторые полномочия врача.

 

В современных условиях, когда началось реформирование здравоохранения нашей страны, неизмеримо возрастают задачи  медицинских сестер лечебно-профилактических учреждений по организации работы  в соответствии с новыми сложными проблемами, решаемыми в реформируемых учреждениях здравоохранения.

 

Повышение качества и эффективности  деятельности медицинских сестер возможно только на основе использования современной науки. Своих знаний, навыков, передового опыта.

 

Так, в Межрайонном противотуберкулезном диспансере,  медицинские сестры приемного покоя  унифицируют документацию:

• Оформляют «Договор на предоставление медицинской помощи в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи»  согласно  приказу МЗ РК № 786 от 4 ноября 2011 года
• Информированное согласие больного  на лечение
• Лист согласования на пребывание больного в противотуберкулезном стационаре

 

Медицинская карта стационарного больного (форма 003/у)  оформляется  по определенному порядку:

—   Титульный лист,

—  Лист оценки боли,

—  Лист оценки риска падения,

—  Лист обследования,

—  Лист первичного осмотра врача приемного покоя/дежурного врача,

—  Листы для  записи врача приемного покоя,

—  Листы для ведения дневника больного лечащим врачом,

—  Статистическая карта выбывшего стационара

 

Медицинские сестры стационарных отделений  взяли некоторые функции врачей  на себя:

—  Заполнение  ТБ 01  «Медицинская карта больного туберкулезом», в которой  необходимо заполнить информацию о больном, регистрационный номер, дату начала лечения, схему лечения,  дату окончания лечения, социально-профессиональный статус, локализацию и форму туберкулеза, заключение ЦВКК, информацию о лечении, результаты лабораторных исследований, лист проведения НКЛ больного, исходы лечения)

— Заполнение ТБ 01 – 4 категория «Медицинская карта  больного туберкулезом  4 категории»

-Заполнение  Бактериограммы  (скопия, посев, определение чувствительности к противотуберкулезным препаратам)

— Заполнение  формы ТБ 05/у  — Направление  на микроскопическое исследование мокроты на микобактерии туберкулеза

— Заполнение  формы ТБ 06/у – направление на посев культуры микобактерий туберкулеза

 

Медицинские сестры хирургического отделения и отделения реанимации   выполняют врачебные процедуры:

— постановка мочевых катетеров, желудочных зондов

— сложные перевязки, снятие швов

 

Лаборанты клинико-диагностических лабораторий  выполняют  функции врача лаборанта:

— коагулограмма

— биохимический анализ крови

 

Важнейший фактор обеспечения эффективной работы средних медицинских  работников — создание условий для постоянного повышения их квалификации, самоподготовки, прохождения аттестации и сертификации, а также включение лучших и перспективных работников в резерв кадров для замещения должностей руководителей и других наиболее важных для сестринского дела должностей в ЛПУ.