2023 жылғы 4 шілдеде Алматыда «Туберкулезге қарсы ұлттық серіктестікті дамыту, туберкулез/АИТВ-ға қарсы үкіметтік емес ұйымдардың Алматыдағы қоғамдық денсаулық мәселесі ретінде туберкулезді жоюдағы әлеуеті» атты ақпараттық-насихаттық кездесу өтті.
Аталған іс-шара Қазақстан Республикасында фтизиатриялық және пульмонологиялық қызметтерді дамытудың 2023-2025 жылдарға арналған Жол картасын іске асыру шеңберінде, сондай-ақ 2023-2025 жылдарға арналған "Туберкулез" компоненті бойынша Жаһандық қор грантының іс-шаралары шеңберінде офлайн және онлайн форматтарда өткізілді.
Адвокаттық кездесудің мақсаты: ҮЕҰ-ның ТБ қарсы саласындағы қызметі туралы шешім қабылдаушылардың хабардарлығын арттыру және ҚР ТБ ауыртпалығын төмендету үшін жергілікті бюджеттен және ТБ бойынша серіктестермен МӘТ гранттар бөлудің өзекті мәселелерін талқылау.
Ұйымдастырушылар: Алматы қ. ДСБ, Алматы қ. «Фтизиопульмонология орталығы», ҚР ДСМ ҰҒО, ҚР ДСМ ҰҒО жанындағы МФ ГРП
Қатысушылар: ҚР ҰҒҚО, МФ ГРП, Алматы қаласы әкімдігінің өкілдері; қалалық мәслихат депутаттары, ДСҰ, ФО, «ЖИТС орталығы», психикалық денсаулық орталығы, МСАК, ТБ/АИТВ саласындағы ҮЕҰ, «Қазақстандық Фтизиопульмонологтар қауымдастығы» ҚБ.
ҚР ҰҒО директоры М. М. Аденов қатысушыларға 2001 жылы туберкулезді жою мақсатында БҰҰ қамқорлығымен жұмыс істейтін «СТОП ТБ серіктестігі» құрылғанын айтты. Оның құрамына 1700-ден астам ұйым кіреді (серіктестік ұйымдар, соның ішінде халықаралық, үкіметтік, үкіметтік емес, пациенттер топтары және т.б.). Қазақстанда «СТОП ТБ серіктестігі» 2017 жылы KNCV Орталық Азиядағы өкілдігінің бастамасымен құрылды, ҚР 6 өңірінде филиалдар ұйымдастырылды. 2019 жылдан бастап ҚР Денсаулық сақтау Министрі Жаһандық серіктестік басқармасының тең төрағасы болып табылады. «Стоп TB серіктестігі» туберкулезге қарсы күресте ҮЕҰ, қоғамдастық топтары, діни ұйымдар, қорлар және т.б. біріктіру арқылы азаматтық қоғамның дамуына ықпал етеді. Астана қаласының әкімімен және Алматы қаласы Денсаулық сақтау басқармасының басшысымен Zero TB декларациясына қол қоюға бастамашылық жасалды. Біз туберкулезге қарсы күресте саяси міндеттеме мен көшбасшылықты одан әрі көрсетіп, Орталық Азия мен Шығыс Еуропаның басқа қалаларына үлгі болуымыз керек.
Құттықтау сөзінде АМАНАТ партиясынан Алматы қаласы мәслихатының депутаты, ШЖҚ «Қалалық қан орталығы» КМК директоры Надиров Қ.Ж. туберкулез әлі де болса қоғамдық денсаулық сақтаудың күрделі мәселе болып қала беретінін және Алматы қаласындағы туберкулез бойынша эпидемиологиялық көрсеткіштер республикадағы ең үздіктердің бірі болғанымен, мегаполисте халықтың негізгі топтарынан туберкулезбен ауыратын науқастар (белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдар, қорытындыдан босатылған, медициналық ұйымға тіркелмеген көшіп-қонушылар және басқалар) уақтылы анықтау және емдеу мәселелері бар екенін атап өтті.
Халықтың негізгі топтарымен жұмыс істеу үшін азаматтық қоғамдастық пен үкіметтік емес ұйымдарды белсенді тарту қажет. Өз тарапынан Алматы қаласының Мәслихаты азаматтық сектордың қызметін қолдайтынын және туберкулез саласындағы мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс үшін бюджет бөлуге, жәрдем көрсететінін сендірді.
ФО директоры Ж. А. Сапиева туберкулез бойынша эпидемиологиялық жағдай туралы ақпарат беріп, туберкулез жағдайларының 60% - дан астамы МСАК мекемелері деңгейінде анықталатынын айтты. Туберкулез жағдайларының 5% - ы «Мейірімді жол» ҚҚ ҮЕҰ-ның көмегімен анықталды және бұл, әдетте, халықтың негізгі топтарынан шыққан адамдар. Туберкулезден қайтыс болған адамдардың ішінде 50% адамның белгілі бір тұрғылықты жері жоқ, олардың 62,5% - ы алғашқы 5 тәулік ішінде қайтыс болды, яғни науқастардың осы санатындағы туберкулез уақтылы анықталмайды. «Мейірімді жол» ҚҚ халықтың негізгі топтары арасында туберкулезді анықтауға және олардың емделуге бейімділігін арттыруға жәрдем көрсетеді. Бүгінгі таңда «Мейірім жолы» ҚҚ қызметі Жаһандық қор Грантының қаражатынан қолдау табады және 2024 жылы ҮЕҰ-ны қаржыландыру тоқтатылады. Сондықтан туберкулез саласында жұмыс істейтін ҮЕҰ үшін мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде қаражат бөлу мәселесін қала мәслихатының алдында адвокаттандыру өте маңызды.
ҚР ҰҒО жанындағы МФ ГРП менеджері Ш.Ш. Исмаилов қатысушыларды ҚР ТБ қарсы «Стоп серіктестігінің» негізгі мақсаттары мен міндеттерін таныстырды. ҮЕҰ – халықтың негізгі топтары арасында туберкулез мәселелерін шешуде туберкулезге қарсы бағдарламаның маңызды серіктесі екенін атап өтті.
Барлық мүдделі мемлекеттік қызметтер мен ведомстволардың бірігуі, халықаралық және қоғамдық ұйымдардың бірлескен күш-жігері Алматы қаласында да, жалпы елде де туберкулез бойынша эпидемиологиялық көрсеткіштерді одан әрі төмендетуге және туберкулезді жоюға ықпал ететін болады.
